No oeste de Palas de Rei, despois de desaparecer as costas do Careón o pasar o Castro de Ambreixo, ven unha zoa de pequenos outeiros rodeados de prados dando a sensación de unha chaira. Nun deses outeiros a unha altura de 553 m. levantase a Aurela de Quindimil, lugar admirado polos seus veciños. O nome Aurela e típico en Palas de Rei para denominar moitos Castros, son 5 castros en total, o 20%, mentres que en Monterroso non hai ningún e en Antas de Ulla solo un se chama Aurela.
No século XVI tiveron casa torre en Quindimil os Varela de Dubra, que viñan da Fortaleza de Ramil tamén en Palas e estaban emparentados con todos os potentados da zona.
A Aurela fai unha triangulación de aproximadamente de 2 km co Castro de Ambreixo, dominando este dende a serra do Careón e coa Aurela de San Mamede do Carballal, quedando o recen nacido río Pambre no medio delas.
E o Castro mais grande da Ulloa, con unha superficie de 22.100 m2 (2,1 Hectáreas), repartidas entre a Croa e antecastro separados estes por unha forte muralla aterraplenada.
11. AURELA DE QUINDIMIL
I – LOCALIZACIÓN.
Nome do Xacemento: A Aurela. A Aurela de Quindimil
Lugar: Quindimil Parroquia:. San Miguel de Quindimil.
Coordenadas:
Latit. N. : 42º 53’ 54’’ Lonx. W.: 7º 53’ 09’’
UTM: X: 590.960 Y: 4.750.230
Mapa Topográfico nº.: 96 (Arzúa) 1:10000: Folla 96 – 3.4
Altitude: 553 m.
Superficie: Croa: 15.100 m2. Antecastro: 7.000 m2. Total: 22.100 m2.
II – EMPRAZAMENTO.
Tipo: Outeiro
Accesos: Saíndo de Palas cara a Melide pola N-547 collese unha desviación a dereita e a uns 3 Km atopamos Quindimil e a Aurela a esquerda.
Abastecemento de auga: Fontes e algún regato nas inmediacións.
Panorámica: Debido a súa posición dominante sobre un outeiro, a súa visibilidade é boa, non podendo concretar o alcance debido a arborado que cubre a muralla e as ladeiras.
Zona cultivable nun radio de 1 Km.: 100 %
Castro mais próximo: Aurela de San Mamede do Carballal: 2 Km.
Núcleo de poboación máis próximo: Quindimil: 300 m.
III – DESCRICIÓN.
Configuración: Despois de romper as ladeiras do Careón na zona de Ambreixo, por onde discorre o Pambre, aparece unha zona de pequenos outeiros e praderías entre as que destaca o pequeno outeiro que repente aparece en medio dos prados e terras de labor. Con fortes pendentes agás polo Leste, que ten unha suave pero longa pendente. Todo o seu cumio está ocupado polo castro, incluíndo unha pequena terraza algo mais baixa na parte sur.
Medida dos eixes:
N – S : Croa: 125 m. Antecastro: 57 m. Total: 182 m.
E – O : Croa: 125 m. Antecastro: 140 m.
Entradas: Non se conservan entradas orixinais, sendo a actual na zona sur dende Quindimil.
Vexetación: Prado, a muralla e ladeiras do castro con carballo, piñeiro e xestas.
Propiedade: Privada.
IV – DEFENSAS: Todo o recinto está rodeado por un foxo de uns 4 m. de ancho, con parapeto exterior de un metro de alto, que nalgúns tramos amosa un muro de pedra cara o exterior. Do foxo arrinca a muralla de uns 4 m de altura na zona leste, sendo mais alta noutros sectores. Un parapeto interior rodea todo o recinto con unha altura media de un metro agás no sur que alcanza os 3 m de altura, zona que separa a Croa e o antecastro e que atopamos a muralla mais forte, cos 3 m. do interior e uns 6 m. de alto no exterior, onde se estende o antecastro de uns 60 m de ancho e que esta delimitado por un pequeno parapeto e con unha caída exterior de uns 8 m. O foxo que ven rodeando a croa, fai un pequena illa triangular de terra de uns 6 m. o converterse en dobre foxo na unión do antecastro e a croa. A ladeira norte con forte pendente, atópanse dúas pequenas terrazas de uns 4 m de ancho.
V – ACHADOS: Non se atopa cerámica en superficie.
VI -ESCAVACIÓNS: Non se coñecen escavacións oficiais.
VII – FOLCLORE:
VIII – BIBLIOGRAFÍA: Martinez Barreiro M. C.:Notas para o estudio da cultura castrexa no alto Ulla: O concello de Palas de Rei. (Sen publicar). Giz Ramil, Julio. Palas de Rei, Regio Palacio.